Ben ik HSP? Hoe weet ik zeker dat ik hoogsensitief ben?
De essentie
Het gaat er uiteindelijk om dat je kan ervaren dat je heel makkelijk heel veel prikkels en signalen oppikt uit je omgeving, en dat op een manier die al vrij snel teveel kan worden of zelfs overweldigend is. De consequentie is dat je je dan snel erg ongemakkelijk gaat voelen en zelfs direct weg moet uit de betreffende situatie of omgeving.
Bepaal dus vooral voor jezelf waar jouw gevoeligheid voor prikkels uit bestaat en of er sprake is van iets wat erg opvallend is, ook al is het maar op een of twee punten.
Bronnen van twijfel
- Weerstand (‘ik wil geen etiket’). Ik wil niet in een hokje gestopt worden. Of, als ik ga zeggen dat ik hoogsensitief ben, dan vindt waarschijnlijk iedereen dat ik bijzonder wil zijn. Of ze vinden dat ik mezelf aanstel.
- Angst om anders te zijn en er niet bij te horen. De meeste hoogsensitieve personen krijgen hun hele leven al te horen dat ze anders zijn en vinden dat vaak erg vervelend. Die angst kan sterk genoeg zijn om maar te blijven twijfelen.
- Onwetendheid over het verschil tussen sensitief en hoogsensitief. Je kan namelijk heel gevoelig zijn zonder dat je hoogsensitief bent. Het verschil is dat je bij hoogsensitiviteit geen filters of dempers hebt tegen alle prikkels van buiten. Alles komt enorm bij je binnen, de indrukken van buiten geven al snel een gevoel van overweldigd worden. Dat maakt dat als er veel prikkels zijn jij helemaal ‘vol loopt’ en daardoor verdoofd raakt. Je neemt niets meer op en je ervaart heel veel stress in je hele systeem. Het kan zelfs zijn dat je compleet geblokkeerd wordt in je reactievermogen. Mensen die gevoelig zijn maar niet hoogsensitief hebben daar niet of nauwelijks last van.
- Onwetendheid over het verschil tussen bijvoorbeeld ADHD of hoogsensitief. Het belangrijkste verschil is dat iemand die echt ADHD is ook in een rustige omgeving gewoon kan doorstuiteren en druk kan zijn, terwijl iemand die hoogsensitief is in een rustige omgeving zelf ook tot rust komt. Wel is het zo dat een hoogsensitief persoon die op de vlucht is voor zijn of haar gevoel, juist door de rust onrustig kan worden en steeds bezigheden opzoekt om maar in beweging te blijven. Die constante neiging van‘vluchtende HSP’s’ om steeds bezig te zijn is echter van een andere aard dan het gekmakende gestuiter van een pure ADHD’er.
- Ongeloof dat er überhaupt heel veel verschil zit in de gevoeligheid van mensen, vanuit de gedachte: ‘Iedereen is toch gevoelig?
- Selectieve hoogsensitiviteit. Je hoeft niet aan alle kenmerken te voldoen om toch hoogsensitief te zijn. Veel HSP’s zijn bijvoorbeeld erg gevoelig voor geluid maar minder voor fel licht. Of: wel gevoelig voor geluid en licht, maar niet voor geuren. Als je dus denkt dat je niet hoogsensitief bent omdat je niet aan alle kenmerken voldoet, kan je jezelf nog voor de gek houden.
- Extreme blokkade op je gevoel. Al heel lang weten dat je extreem in je hoofd leeft, maar geen idee hebben wat het is om contact met je gevoel te hebben. De oorzaak van die blokkade is doorgaans dat er blijkbaar in jouw leven ‘goede’ redenen zijn geweest om je gevoel compleet weg te duwen.
- Waarheidsgehalte van de test. Sommige testen hebben zo’n ellenlange lijst van vragen en kenmerken dat je gaat denken dat iedereen zich wel ergens in kan herkennen. Een test van 100 vragen brengt vaak juist geen duidelijkheid.
Duidelijkheid door gezond verstand of toch een consult
De meest zuivere definitie van hoogsensitiviteit is dat je een sterk verhoogde tot extreme gevoeligheid hebt voor externe prikkels. Het kan gaan over geluid, licht, geur, sfeer, emoties van anderen, aanraking, ‘iets dat in de lucht hangt’.
In de praktijk ben je iemand die veel sneller aanvoelt wat er aan de hand is, hoe iets ‘in elkaar zit’, waar de oplossing vandaan moet komen, hoe iemand zich voelt en of iets klopt of niet. En je hebt vooral de neiging om meer af te stemmen op anderen en op wat anderen willen dan op wat jij wilt. In extremere gevallen kan je je zelfs helemaal in anderen verliezen, in een ander opgaan. Als je die neiging om je vooral op anderen af te stemmen niet hebt, dan zou ik al snel twijfelen of je hoogsensitief bent. Maar inderdaad heb je zeker ook bij hoogsensitiviteit met een ‘grijs gebied’ te maken. In mijn praktijk zie ik het meestal meteen.
Wil je beter richting kunnen geven aan je leven en beter gebruik maken van je sensitieve eigenschappen?
Lees dan meer over de mogelijkheid van HSP coaching
